Xin chào các em, hôm nay chúng ta sẽ phân biệt các loại dao động trên một cách rõ ràng như thế nào là dao động tắt dần, dao động cưỡng bức, dao động duy trì nhé.
*** Chúng ta cũng nhìn vào cái võng đê hiểu vấn đề nhé!
** DAO ĐỘNG TẮT DẦN
* Với các võng ở trên, Th lắc nhẹ một cái để cái gối nó dao động rồi thả ra, sau một thời gian cái gối sẽ thế nào các em.....nó sẽ dừng lại, và sự dao động của cái gối chính là một dao động tắt dần nhé.
* Thế nhưng dao động tắt dần là tắt dần cái gì, hay cái gì tắt dần mấy em có biết không? đó chính là biên độ, cái gối nó chạy qua chạy lại rồi dừng lại thì hiển nhiên đó chính là biên độ đã tắt dần nhé. Và hiển nhiên chu kì cũng không thay đổi nhé.
* Thế vì sao nó tắt dần, mấy em có biết không? Dĩ nhiên ta cứ chọn đáp án nào có chứ ma sát là OK à, vì sao, vì ma sát nên nó mớI tắt dần, trong đó có thể là ma sát với không khí, ma sát với hai đầu treo võng.., rất dễ đúng không các em.
** DAO ĐỘNG DUY TRÌ
* Một ví dụ điển hình nhất mà ta gặp là con lắc đồng hồ, đó chính là dao động duy trì.
* Bây giờ, cái gối đang tắt dần, nếu thầy không muốn tắt dần, th sẽ chọn một trong hai cách sau đây:
C1. Th ngồi vào võng thay cái gối, lúc này Th và cái võng tạo thành một hệ, th dùng chân lắc qua lắc lại để nó không tắc dần, Th cố gắng để đó đi qua đi lại một cách đều đặn như lúc đầu, đó chính là sự duy trì trong dao động.
* Vậy, dao động duy trì là dao động tắt dần những được cung cấp năng lượng đúng bằng phần năng lượng đã mất đi, chu kì không thay đổi ( đúng vậy mà)
** DAO ĐỘNG CƯỠNG BỨC.
Như trên đã nói, th dùng cách khác để làm cái võng đu đưa bằng cách như sau:
C2. Th đứng ngoài cái võng, dùng tay lắc đầu võng để nó quay, lúc này cái võng đã chịu một lực của tay th, hay ta nói cái võng đã chịu một ngoại lưc tuần hoàn, làm nó bị dao động tuân theo tay thầy, ta nói cái võng dao động cưỡng bức.
* Thế cái gì cưỡng bức cái võng, chính là Ngoại lực tuần hoàn ( cái tay th đó mà).
* Vậy dao động cưỡng bức là dao động chịu tác dụng của ngoại lực tuần hoàn , do đó chu kì của cái võng không phải là chu kì riêng của nó nữa mà chính là chu kì của ngoại lực các em nhé.
* Lỡ một ngày nào đó đẹp trời, chu kì của ngoại lực bằng với chu kì riêng của hệ thì sao, thì cái võng này sẽ dao động với biên độ rất lớn, vì sao mấy em biết không, vì xảy ra cộng hưởng cơ đó mà.
Để Th kể cho các em nghe một câu chuyện như sau: Vào một năm nào đó không nhớ nữa, khi lính diễu hành qua cây cầu ở nước mỹ, đội duyệt binh đi rất là điều chân, vừa ra đến cầu, đội duyệt binh bỗng thấy cây cầu không có gió mà sao nó dao động mạnh vậy, thế là đi thêm một tí nữa là sập cầu!
Các kỹ sư thời đó cũng vô cùng đau đầu, chẳng hiểu chuyện gi đã xảy ra, một cây cầu dùng để xây cho hơn 3000 người và xe cộ qua cầu cũng Ok thế mà có hơn 300 người qua cầu thì cầu sập. thế rồi mới vắt óc suy nghĩ, mới biết là cộng hưởng cơ.
******* Tóm lại như sau:
*** Tắt dần:
- Biên độ giảm dần => Năng lượng giảm dần
- Chu kì không đổi
- Nguyên nhân: Ma sát...
*** Duy trì
- Biên độ không đổi
- Chu kì không đổi
- Được cung cấp năng lượng đúng bằng phần năng lượng mất đi
*** Cưỡng bức
- Biên độ không đổi ( không phải biên độ ban đầu của hệ)
- Chu kì là chu kì của ngoại lực
- Nói chung là do sự chi phối của ngoại lực
* Chú ý nhỏ: Nếu chu kì của ngoại lực = chu kì riêng của hệ thì xảy ra cộng hưởng cơ học = > biên độ đạt giá trị cực đại và rất lớn.
** DAO ĐỘNG TẮT DẦN
* Với các võng ở trên, Th lắc nhẹ một cái để cái gối nó dao động rồi thả ra, sau một thời gian cái gối sẽ thế nào các em.....nó sẽ dừng lại, và sự dao động của cái gối chính là một dao động tắt dần nhé.
* Thế nhưng dao động tắt dần là tắt dần cái gì, hay cái gì tắt dần mấy em có biết không? đó chính là biên độ, cái gối nó chạy qua chạy lại rồi dừng lại thì hiển nhiên đó chính là biên độ đã tắt dần nhé. Và hiển nhiên chu kì cũng không thay đổi nhé.
* Thế vì sao nó tắt dần, mấy em có biết không? Dĩ nhiên ta cứ chọn đáp án nào có chứ ma sát là OK à, vì sao, vì ma sát nên nó mớI tắt dần, trong đó có thể là ma sát với không khí, ma sát với hai đầu treo võng.., rất dễ đúng không các em.
** DAO ĐỘNG DUY TRÌ
* Một ví dụ điển hình nhất mà ta gặp là con lắc đồng hồ, đó chính là dao động duy trì.
* Bây giờ, cái gối đang tắt dần, nếu thầy không muốn tắt dần, th sẽ chọn một trong hai cách sau đây:
C1. Th ngồi vào võng thay cái gối, lúc này Th và cái võng tạo thành một hệ, th dùng chân lắc qua lắc lại để nó không tắc dần, Th cố gắng để đó đi qua đi lại một cách đều đặn như lúc đầu, đó chính là sự duy trì trong dao động.
* Vậy, dao động duy trì là dao động tắt dần những được cung cấp năng lượng đúng bằng phần năng lượng đã mất đi, chu kì không thay đổi ( đúng vậy mà)
** DAO ĐỘNG CƯỠNG BỨC.
Như trên đã nói, th dùng cách khác để làm cái võng đu đưa bằng cách như sau:
C2. Th đứng ngoài cái võng, dùng tay lắc đầu võng để nó quay, lúc này cái võng đã chịu một lực của tay th, hay ta nói cái võng đã chịu một ngoại lưc tuần hoàn, làm nó bị dao động tuân theo tay thầy, ta nói cái võng dao động cưỡng bức.
* Thế cái gì cưỡng bức cái võng, chính là Ngoại lực tuần hoàn ( cái tay th đó mà).
* Vậy dao động cưỡng bức là dao động chịu tác dụng của ngoại lực tuần hoàn , do đó chu kì của cái võng không phải là chu kì riêng của nó nữa mà chính là chu kì của ngoại lực các em nhé.
* Lỡ một ngày nào đó đẹp trời, chu kì của ngoại lực bằng với chu kì riêng của hệ thì sao, thì cái võng này sẽ dao động với biên độ rất lớn, vì sao mấy em biết không, vì xảy ra cộng hưởng cơ đó mà.
Để Th kể cho các em nghe một câu chuyện như sau: Vào một năm nào đó không nhớ nữa, khi lính diễu hành qua cây cầu ở nước mỹ, đội duyệt binh đi rất là điều chân, vừa ra đến cầu, đội duyệt binh bỗng thấy cây cầu không có gió mà sao nó dao động mạnh vậy, thế là đi thêm một tí nữa là sập cầu!
Các kỹ sư thời đó cũng vô cùng đau đầu, chẳng hiểu chuyện gi đã xảy ra, một cây cầu dùng để xây cho hơn 3000 người và xe cộ qua cầu cũng Ok thế mà có hơn 300 người qua cầu thì cầu sập. thế rồi mới vắt óc suy nghĩ, mới biết là cộng hưởng cơ.
******* Tóm lại như sau:
*** Tắt dần:
- Biên độ giảm dần => Năng lượng giảm dần
- Chu kì không đổi
- Nguyên nhân: Ma sát...
*** Duy trì
- Biên độ không đổi
- Chu kì không đổi
- Được cung cấp năng lượng đúng bằng phần năng lượng mất đi
*** Cưỡng bức
- Biên độ không đổi ( không phải biên độ ban đầu của hệ)
- Chu kì là chu kì của ngoại lực
- Nói chung là do sự chi phối của ngoại lực
* Chú ý nhỏ: Nếu chu kì của ngoại lực = chu kì riêng của hệ thì xảy ra cộng hưởng cơ học = > biên độ đạt giá trị cực đại và rất lớn.
